دستگاه ازن زن يا ازن ژنراتور دستگاهي است كه با استفاده از تزريق ميزان مشخصي از گاز ازن براي عمليات ضد عفوني محيط يا اشيا به كار ميرود. از اين دستگاه ميتوان در بسياري از صنايع مانند صنايع غذايي و بسته بندي ، دامداري ها ، مرغداري ها و … براي انجام ضد عفوني استفاده كرد.
برخي از ويژگي هاي دستگاه هاي ازن زن
مجهز به فن هاي خنك كننده دروني مي باشد.
داراي سيستم حفاظت از ايجاد اتصال كوتاه و سيستم نشانگر ولتاژ و جريان مصرف مي باشد.
از برق تك فاز جهت توليد ازن استفاده مي نمايند.
داراي سنسور كنترل دماي درايور هاي فركانس بالا و سيستم منبع تغذيه ديجيتال مقاوم در برابر نوسانات برق هستند.
داراي پوشش مقاوم در برابر خورندگي بر روي مدارهاي الكترونيكي و توانايي كار در محدوده دمايي 4 الي 38.5 درجه سانتيگراد و رطوبت 62 % مي باشد.
جهت جلوگيري از آسيب رسيدن به دستگاه داراي فيوزهاي سريع قطع جريان برق مي باشد.داراي چراغ سيگنال هاي ال اي دي نشانگر توليد ازن مي باشد.
ازن ساز صنعتي اين شركت از تكنولوژي corona discharge در توليد ازن استفاده مي نمايد.ازن ژنراتور يا دستگاه اوزون ساز چيست ازن يك اكسيدكننده و ويروس كش بسيار قوي و ماده اي موثر براي گند زدائي يا ضد عفوني نمودن آب جهت مناسب نمودن براي شرب و ساير مصارف مانند تصفيه آب استخرها و مصارف صنعتي مي باشد. همچنين استفاده از دستگاه ازن ساز يكي از موثرترين روش هاي غير فعال كردن پاتوژن ها است.
ازن از جمله تركيباتي است كه با توجه به خواص ويژه خود ، نزديك به يك قرن است كه بعنوان گندزدا در آب آشاميدني توسط كشورهاي اروپايي مورد استفاده قرار گرفته است. ازن براي گندزدايي براي اولين بار براي تصفيه آب شرب در سال 1893 در هلند استفاده شد و از سال 1906 نيز در يك تصفيه خانه آب شرب در شهر نايس فرانسه مورد استفاده قرار گرفت.استفاده از گاز ازن در ازن ژنراتورازن توليد شده در دستگاه ازن ژنراتور مولكول غير آلي با سه اتم اكسيژن است.
ازن به شكل گاز در لايه بالايي جو زمين انباشته شده است و همه آن را به عنوان لايه محافظي در مقابل اشعه زيان آور ماوراء بنفش خورشيد مي شناسند. در واقع اين گاز زماني تشكيل ميگردد كه مولكولهاي O2 توسط پرتوهاي فرابنفش يا قوس الكتريكي به 2 اتم اكسيژن مجزا تفكيك ميشود.
اين اتم هاي آزاد اكسيژن مي توانند در گروه هاي سه تايي تركيب شده و ازن را به وجود آورند.امروزه با توجه به پيشرفت روزافزون دانش و تكنولوژي در استفاده از ازن ژنراتور، اين گاز ناپايدار به عنوان قويترين اكسيد كننده و ضدعفوني كننده شناخته شده است.
از اين رو از گاز ازن بواسطه دستگاه هاي تزريق ازن در زمينه تصفيه آب كارخانه هاي آب معدني، تصفيه و ضدعفوني كردن آب استخرهاي شنا، گندزدايي فاضلاب و پساب هاي صنعتي مانند: پتروشيمي، پزشكي، آزمايشگاهي، نساجي، دامداري و…. استفاده مي گردد.
در واقع گاز ازن توليد شده توسط دستگاه ازن ساز به دليل ساختار ناپايداري كه دارد، پس از انجام ضدعفوني و گذشت زمان كوتاه به اكسيژن تبديل مي شود، لذا باقي مانده اي بر جا نمي گذارد. اين خصوصيت خارق العاده ازن موجب استفاده گسترده آن شده و ازن را در گروه ضدعفوني كننده هاي ارگانيك قرار داده استمهمترين دليل استفاده از ازن سازمهمترين دليل رو آوردن مردم در اكثر كشورهاي جهان به استفاده از ازن ساز در ضدعفوني مواد غذايي در زير بصورت خلاصه توضيح داده شده است.
تحقيقات نشان مي دهد كه آفت كشها يكي از عوامل موثر در بروز بيماري ها از قبيل سرطان و اختلالات رواني هستند كه به شدت براي اطفال و سالخوردگان مضر هستند. در كشورهاي پيشرفته مانند آمريكا، انگلستان، آلمان، فرانسه و ژاپن از گاز ازن جهت ضد عفوني كردن مواد غذايي استفاده مي شود كه مزاياي زير را داراست:موثرترين روش براي از بين بردن ميكروبها و باكتريهايي از قبيل سالمونلاموثرترين روش براي ازبين بردن مواد شيميايي حاصل از آفت كشها و افزودنيهاي شيميايي ( آفت كشها شامل مواد مواد مركب معدني مضر هستند كه از طريق گاز ازن به مواد غير سمي و بي ضرر تبديل مي گردند و همچنين گاز ازن به راحتي و به طور كامل اين مواد را از روي سطح ميوه و ساير مواد غذايي از بين مي برد.)بسياري از ميكروبها و باكتري ها در برابر مواد ضد عفوني كننده مانند گاز كلر مقاوم هستند ولي قدرت مقابله در برابر گاز ازن را ندارند زيرا گاز ازن از طريق تخريب ديواره سلولي اين ميكروارگانيزمها را به طور كامل نابود مي كند.گاز ازن كاملآ طبيعي و ايمن است و هيچگونه باقيمانده شيميايي برجا نمي گذارد.طعم و بوي طبيعي مواد غذايي را حفظ مي نماييد و به سلولهاي سالم صدمه نمي زند.
استفاده از دستگاه مولد ازن يا ازن ژنراتور ساده مي باشد.
ازن طراوت و تازگي مواد غذايي را حفظ مي نمايد.
كاربردهاي ازن ژنراتوضد عفوني آب بطري:
سازگار با محيط زيست كاهش هزينه هاي مواد شيميايي افزايش سطح اكسيژن محلول در آب شستشو و ضدعفوني بطري و درپوش.
تصفيه آب استخر:
عدم ايجاد تركيبات سمي شيميايي حذف بو و رنگ گاز دوست دار محيط زيست از بين بردن باكتري، ويروس و جلبك.تصفيه آب آشاميدني
كاهش استفاده از مواد شيميايي در نتيجه كاهش بهاي تمام شده و بالا رفتن كيفيت آب حذف بو و رنگ ها بواسطه استفاده از ازن ژنراتور حذف كريپتوسپوريديم عدم تشكيل فرمول هاي هالوفرم.
تصفيه فاضلاب بمنظور كاهش آلودگي:
كاهش موثر BOD و COD حذف بو و رنگ در انتهاي دستگاه تصفيه فاضلاب كاهش فضاي مورد نياز جهت تصفيه فاضلاب كاهش استفاده از مواد شيميايي.تصفيه هوا و تهويه مطبوع بمنظور بهبود كيفيت هواي محيط:بهبود كيفيت هوا و محيط كار حذف هر گونه بو درون محيط تاثير سريع ازن تزريق شده توسط ازن ژنراتور حذف آلرژي هايي كه برخي از افراد به گرده افشاني دارند.
در صنعت كاغذ و چاپ بمنظور استفاده كمتر از مواد شيميايي:عدم ايجاد تركيبات شيميايي حذف رنگ كاغذ دوست دار محيط زيست بهبود كيفيت هوا و محيط كار.بيمارستان، هتل و رستوران بمنظور كاهش بار آلودگي محيط هتل و رستوران ها:بوبري و ضدعفوني هوا شستشو و ضدعفوني ظروف رنگ بري و ضدعفوني ملحفه و حوله ضدعفوني اتاق ها پس از تخليه.
در برج هاي خنك كننده بمنظور آنتي باكتريال كردن سطح داخلي پكينگ ها و لوله هاي انتقال آب خنك:افزايش بهره‌وري انتقال حرارت كاهش ميزان خوردگي فلزات كاهش خرابي هاي كندانسور عدم نياز به مواد شيميايي.بسته‌بندي مواد غذايي بمنظور بالا بردن ماندگاري مواد غذايي:افزايش ماندگاري محصول حفظ تازگي محصول سازگار با محيط زيست عدم وجود ماده شيميايي باقيمانده.
در سردخانه مواد غذايي بمنظور كاهش فساد مواد غذايي و استفاده كمتر از مواد شيميايي خنك كننده:حذف اتيلن كنترل بو، تميزي و تازگي محصول كنترل ميكروبي و قارچي محيط كاهش فساد مواد غذايي بواسطه استفاده از ازن ساز.
در آرد و نان بمنظور جلوگيري از رشد مخمرها: افزايش زمان ماندگاري محصول تسريع عمل رسيدن آرد افزايش كيفيت آرد جلوگيري از رشد كپك.در صنايع لبني بمنظور تميز نمودن سطوح و از بين بردن بو: بهبود توليد شير پاكسازي پستان و تجهيزات شير دوشي كاهش تعداد حشرات و بيماري ها از بين بردن بوي محيط.
در كشتارگاه هاي دام و طيور بمنظور كاهش بو و جلوگيري از رشد انگل ها
ضدعفوني ابزارآلات، لوازم و سطوح كار ضدعفوني ضايعات كشتارگاهي و گنداب
بوبري در كشتارگاه عدم وجود ماده شيمايي باقيمانده.در پرورش دام بمنظور بالا بردن كيفيت هواي سالن ها و ضد عفوني تجهيزات:
ضدعفوني ابزارآلات، لوازم و سطوح كار ضدعفوني آب آشاميدني مصرفي دام ضدعفوني و تصفيه هواي سالن و محيط عدم وجود ماده شيميايي باقيمانده.
در پرورش آبزيان بمنظور از بين بردن باكتريها درون آب و بو زدايي آب در حال استفاده: كاهش بيماري در آبزيان حذف تركيبات آلي محلول كاهش استفاده از مواد شيميايي افزايش توليد.
در پرورش طيور بمنظور تميزسازي محيط و كاهش بوي مرغداري: افزايش سطح اكسيژن محلول در آب اكسيد كننده و استريل كننده برتر سازگار با محيط زيست كاهش هزينه واكسيناسيون و دارو.
مزاياي استفاده از ازن ژنراتورازن و كلر هر دو به عنوان ضد عفوني كننده و گندزدا در واحدهاي تصفيه آب و فاضلاب مورد استفاده قرار ميگيرند و مكانيسم عملكرد هر دو در ضدعفوني كردن يكسان است. ولي با توجه به معايبي كه در استفاده از كلر ( گازيا پودر) وجود دارد استفاده از ازن مقرون به صرفه تر خواهد بود.
مهمترين مزاياي استفاده از دستگاه ازن ساز در مقابل پكيج تزريق كلر عبارتند از :بالا بودن قدرت اكسيد كنندگي ازن ( تا ۵۰ برابر قوي تر از كلر)تاثير گذاري ازن توليد شده توسط دستگاه ازن ژنراتور بر طيف گسترده‌اي از ميكروارگانيزمها شامل ميكروبها، باكتريها (تا ۳۱۲۵ برابر سريعتر از كلر) و ويروس‌ها (۱۰۰۰-۶۰۰ برابر سريعتر از كلر)قدرت ضد عفوني بالا ازن حتي در غلظت كمموثر بودن فرايند ازناسيون در زمان كم (۱۰ تا ۳۰ دقيقه)اكسيداسيون مواد معدني نظير آهن، منگنز، سيانيدها، سولفيدها و نيتريت‌ها و انعقاد جامدات محلول براي خالص نگهداشتن آبعدم توليد هر گونه محصول جانبي هنگام تبديل شدن به اكسيژنباقي نماندن هيچ گونه ماده اضافي بعد از فرآيند ازناسيون به دليل تجزيه شدن سريع ازنكاهش يا حذف تعميرات استخر، مانند زنگ زدن يا خوردگي تجهيزات و ديواره هاي داخلي استخر ناشي از مواد شيميايي قوي مثل كلر يا جوش‌شيرينجلوگيري از انتقال بيماريها مانند حصبه، وبا، هپاتيت، بيماريهاي قارچي و پوستي توسط گاز ازن توليد شده توسط دستگاه ازن ژنراتوركاهش ۷۰ تا ۹۰ درصدي در استفاده از مواد شيميايي و در نتيجه عدم سوزش در بيني و چشماز بين بردن پاتوژن‌هاي مقاوم نسبت به كلر توسط دستگاه ازنسازگار بودن ازن با محيط زيست و عدم توليد پساب‌هاي زيان بار براي محيط زيستبي خطر بودن براي كاربر و اپراتورعدم تغيير pH آب توسط ازن تزريقي توسط دستگاه تصفيه ازنافزايش اكسيژن در آب و محيط استخر و ايجاد شفافيت مضاعف در آبخنثي كردن بوي بد، مزه و رنگاز بين رفتن مشكلات ايمني حمل و نقل و ذخيره سازي به دليل توليد گاز ازن در محلحذف هزينه ماهانه مواد شيميايي و دفع مواد زائد و در نتيجه مقرون به صرفه و موثر بودن آن با توجه به توليد الكتريكي آن در محلكاهش هزينه انتقال و ذخيره مواد شيميايي خطرناكبهبود ظرفيت فيلتر و مواد منعقدكننده، كاهش استفاده از منعقدكننده‌ها و كاهش احياء فيلتركاهش مصرف آب به علت افزايش كيفيت آنگاز ازن و كاربردهاي آنازن، اين گاز ناپايدار در قرن نوزدهم ميلادي كشف شد، در حالي كه اين گاز در طبيعت طي فرايندهاي طبيعي مانند رعدو برق توليد مي شود. در واقع ازن يك آلوتروپ سه اتمي اكسيژن با جرم مولكولي 48 است.
اين گاز تقريبا آبي رنگ با بوي تند ( حداقل غلظت 0.01 ppm ) به راحتي قابل تشخيص توسط اكثريت مردم مي باشد. گاز ازن در لايه هاي بالايي اتمسفر جهت جلوگيري از نفوذ اشعه هاي مضر خورشيد ، كه تقريبا براي تمامي جانداران مضر است، وجود دارد.ازن از برخورد رعد وبرق و همچنين برخورد اشعه ماوراء بنفش با مولكول هاي اكسيژن به وجود مي آيد.
اين گاز داراي طول عمري بسيار كوتاه و در حدود 20 دقيقه دارد بنابراين قابليت ذخيره سازي در مخازن را همچون ساير گازها ندارد و مي بايست در محل مورد نظر توليد و مورد استفاده قرار بگيرد. زماني كه ازن در مجاورت مواد آلي قابل اكسيد قرار مي گيرد به سرعت واكنش ميدهد و تبديل به يك مولكول اكسيژن (O2) و يك اتم اكسيژن (O) مي شود،
اين اتم اكسيژن سريعا باعث اكسيد شدن مواد آلي مي شود.گاهي جهت اكسيداسيون پيشرفته به محلول هيدروژن پراكسيد ( H2O2) اضافه ميكنند. اضافه كردن همزمان هيدروژن پراكسيد و ازن ، باعث تسريع در روند تجزيه ازن و تشكيل راديكالهاي هيدروكسيل مي شود. راديكالهاي هيدروكسيل بيشترين كارايي را دراكسيداسيون تركيبات آلي دارند كه دليل اين كارايي، پتانسيل بالاي اكسيداسيون – احياء راديكال ها و غير انتخابي بودن تركيبات اكسيد شده توسط راديكال هاي هيدروكسيل است. اين راديكالها تركيبات آلي را تبديل به دي اكسيد كربن ، آب و اسيدهاي معدني مي كند. راديكال هيدروكسيل داراي پتانسيل اكسايش 2.8 ولت است.
بكارگيري ازن در تصفيه پساب هاي صنعتي و شهريازن به طور موثر مي تواند در تصفيه پساب هاي صنعتي و شهري به كارگرفته شود. تحقيقات گسترده اي در مورد استوكيومتري واكنش ازن، سينتيك واكنش و مكانيسم هاي واكنش انجام شده و نشان مي دهد كه امكان استفاده از ازن به طور ايمن و بدون هيچ گونه عوارضي در زمينه هاي مختلف تصفيه آب، وجود دارد. ازن يك اكسيد كننده بسيار قوي است كه هيچ گونه محصول جانبي مضر توليد نمي كند. از اين گاز جهت حذف رنگ، بو و همچنين تصفيه پساب هاي حاوي سيانيد، فلزات سنگين، حذف تركيبات فنوليك و… استفاده مي شود. تمام اين ويژگي ها باعث شده است كه ازن تبديل به يك ماده اي جهت تصفيه آب، پساب و حتي هوا مورد توجه قرار بگيرد.مزيت ازن در ضدعفوني آبضدعفوني آب با استفاده از ازن در مقايسه با روشهاي قديمي، مانند كلر و ضدعفوني كننده UV، داراي مزاياي بسياري است.
ازن در غير فعال كردن ويروس ها و باكتري ها موثرتر از ساير روش هاي ضد عفوني است. درحاليكه بيشترين تاثير را در مدت زمان كمتر ( زمان تماس كوتاه ) دارد و در اين مدت كوتاه هيچ گونه ماده شيميايي مضر برجاي نمي گذارد.با توجه به پتانسيل بالاي اكسيداسيون، ازن به طور موثر باعث تخريب ميكروب ها و ويروس ها مي شود و موجب پراكندگي غشاء سلولي و تجزيه مولكول هاي موجود در برخي ساختارها مانند باكتري ها مي شود. همچنين ازن مي تواند براي اكسيداسيون هيدروكربن هاي دو لايه ليپيد سلولي براي كشتن ميكروب هاي آلوده استفاده شود.اساسا هيچ گونه مانعي براي استفاده از اين گاز در تصفيه آب وجود ندارد زيرا به صورت طبيعي تجزيه و به اكسيژن تبديل مي شود.
ضد عفوني كردن با ازن همچنين مانع از رشد مجدد ميكرو ارگانيسم ها مي شود، با توجه به اينكه روش هاي ديگر در فرآيند ضد عفوني موفق به كاهش ذرات در جريان فاضلاب شده اند. همانطور كه قبلا اشاره كرديم ازن در محل توليد مي شود و نيازي به حمل و نقل نيست، بنابراين مسائل ايمني و زيست محيطي مربوط به مواد شيميايي از بين مي رود. بنابراين استفاده از دستگاه هاي ازن ژنراتور بسيار مؤثر خواهد بود.پيش نيازهاي ضدعفونيضدعفوني آب آشاميدني با ساير مراحل تصفيه آب مرتبط است. ضدعفوني مناسب فقط زماني اتفاق مي افتد كه آب به اندازه كافي تحت مراحل پيش تصفيه قرار گرفته باشد. در بسياري از موارد، فرايند ضدعفوني يكي از مراحل نهايي در يك سيستم تصفيه آب است.
به عنوان مثال براي تصفيه آب آشاميدني مرحله گندزدايي پيش از غربالگري، رسوب گذاري، فيلتراسيون شن و ماسه است. در اين مرحله آب براي ضدعفوني نهايي مناسب خواهد بود. مواد معلق و ذرات جامد مي بايست از آب جداسازي شوند زيرا ممكن است منجر به توليد مواد باقي مانده مضر به هنگام استفاده از مواد ضدعفوني كننده به خصوص كلر شوند، كه گاها تركيبات توليد شده بستري براي رشد باكتري هاي بيماري زا هستند.غلظت ذرات غير محلول در آب قبل از ضدعفوني بايد كمتر از 1 ميلي گرم در ليتر باشد. ساير تركيبات شيميايي از منابع انساني يا طبيعي نيز بر عملكرد ضد عفوني تاثير مي گذارند در واقع ممكن است اين تركيبات با مواد ضدعفوني كننده واكنش دهند و اين امر ممكن است مقدار مواد ضد عفوني كننده مورد نياز براي حذف ميكروارگانيسم ها و ويروس ها را افزايش دهد همچنين باعث ايجاد مشكل در حفظ غلظت مواد باقي مانده خواهد شد.همانطور كه ميدانيم ازن يا در جو زمين وجود دارد يا در سطح زمين .
ازن موجود در سطح زمين به روش هاي مختلفي توليد مي شود كه مهمترين آنها توليد ازن به روش تخليه الكتريكي دو رسانا مي باشد.
مكانيزم عملكرد ازن سازمكانيزم عملكرد ازن ساز به اين صورت است كه بمنظور توليد ازن با اعمال يك ولتاژ الكتريكي بالا به دو رسانا و ايجاد جرقه و تخليه الكتريكي بين آن دو، انرژي لازم به مولكول هاي اكسيژن O2 كه در اطراف جرقه هستند داده ميشود.اين انرژي ميتواند پيوند مولكولي O2 را شكسته و آن را به ۲ دو اتم O تبديل كند. هر كدام از اين اتم هاي اكسيژن ميتوانند با يك مولكول اكسيژن O2 پيوند برقرار كرده و به مولكول O3 يا همان ازن تبديل شوند.
هر جرقه الكتريكي ميتواند مقاديري ازن توليد كند مثلا وقتي رعد و برق ميزند مقادير بسيار زيادي ازن توليد ميشود. اين يكي از دلايلي است كه پس از يك رعد و برق توسط دستگاه ازن ژنراتور بوي تازگي و پاكي هوا حس ميشود.مكانيسم عملكرد ازن ژنراتور براساس خاصيت اكسيدكنندگي ازن است. اين مولكولهاي ناپايدار خاصيت اكسيدكنندگي قوي دارند و ديگر مولكولها را اكسيد ميكنند. اين ويژگي ازن باعث شده كه از آن به عنوان ماده‌اي براي تصفيه در زمينه‌هاي مختلفي چون تصفيه فاضلاب شهري، تهيه آب آشاميدني، صنايع غذايي، صنايع كاغذ و نساجي استفاده شود.مهمترين فايده ازن ويژگي تميز بودن آن است، زيرا مواد را اكسيد مي‌كند بطوريكه تقريبا محصول جانبي توليد نمي‌كند. از طرفي ازن داراي بوي قابل تشخيصي است و از اين رو غلظت‌هاي خيلي كم آن نيز قابل درك است و اين باعث ايمني كاركرد با ازن ميشود. ازن ميتواند بو و ميكروارگانيزم‌هايي چون ويروس، قارچ و باكتري را اكسيد و ازبين ببرد.
توليد ازن از طريق اشعه ماوراء بنفش (UV)ازن در محيط اطراف ما به صورت طبيعي روزانه توليد مي شود. در حقيقت زماني كه سخن از ازن به ميان مي آيد اولين چيزي كه به ذهن مي رسد، ازن موجود در لايه اتمسفر زمين است. اين ازن همراه با ازن موجود در طبيعت توسط نور ماوراءبنفش توليد مي شود.نور ماوراءبنفش همچنين مي تواند براي توليد ازن به صورت تجاري براي طيف وسيعي از برنامه هاي كاربردي مورد استفاده قرار گيرد. ازن سازهاي UV تنها بخش كوچكي از ازن ژنراتورهاي موجود در بازار هستند. بنابراين داشتن اطلاعاتي در مورد نحوه كاركرد، اجزا و متعلقات آن خالي از لطف نيست.
اصول توليد ازن از نور ماوراء بنفشازن ژنراتور يكي از مهمترين مولفه هاي سيستم توليد ازن است. ازن مصرفي براي كاربردهاي تجاري و صنعتي دقيقا مانند روش توليدي ازن در طبيعت مي باشد. براي توليد ازن از لامپ هاي uv با فشار كم و طول موج كوتاه در دستگاه ازن ژنراتور استفاده ميكنند.اين لامپ ها نورuv را در دو پيك 185 و 254 نانومتر (در محدوده نور ماوراءبنفش) توليد ميكنند.در طول موج 185 نانومتر مولكولهاي اكسيژن فوتوليز شده و ازن توليد ميشود ولي در طول موج 254 نانومتر نورماوراء بنفش توليدي باعث از بين رفتن باكتري ها و مواد ميكروبي مي شود.لامپ uv به طور معمول در يك محفظه استيل يا آلومينيومي قرار ميگيرد و با عبور جريان هوا يا گاز اكسيژن خالص از اين محفظه ضمن تابش نور uv با طول موج 185 نانومتر باعث فوتوليز مولكول اكسيژن شده و ازن تشكيل ميگردد. ژنراتور هاي ازن مورد استفاده در دستگاه ازن ساز نسبتا ساده هستند.اجزاي لازم براي ساخت ازن ساز عبارتند از :لامپ يو وي 185 نانومترفن يا پمپ هوا براي تزريق و جريان هوا در طول محفظهمحفظه از جنس آلومينيوم يا استيلاستفاده از ازن، جايگزيني براي كلرزنيتصفيه آب و فاضلاب يك مرحله اساسي جهت اطمينان سلامت عمومي و حفاظت محيط زيستي ميباشد. امروزه تصفيه فاضلاب هاي صنعتي و خانگي مورد توجه بسيار قرار گرفته است.در طول ده هاي گذشته كلر يكي از راه هاي اساسي جهت اين امر مهم بوده است. اما با توجه به مطالعات گسترده در اين زمينه و نتايج حاصله از آزمايشات مختلف ارتباط نزديك بين استفاده از كلر و اثرات مخرب سرطان ناشي از آن بر روي اندام هاي انسان مشاهده گرديد. تري هالو متان ها و هالو استيك اسيد ها از مهم ترين محصولات جانبي ناشي از گند زدايي توسط اين ماده ميباشند.
از سوي ديگر قدرت ضدعفوني كنندگي كلر ناكافي بوده و دانشمندان را بر آن داشته تا روش هاي نوين و كار آمد تري را جايگزين اين ماده نمايند.
مزاياي استفاده از ازن ژنراتور به جاي دستگاه كلرزنازن يكي از روش هاي مدرن جهت ضدعفوني و جايگزين مناسب كلر به چند دليل است.
مهمترين آنها عبارتند از :ازن يك اكسيد كننده قوي آلي جهت زدودن بار ميكروبي جهت افزايش كيفيت آب و پساب ميباشد. نتايج آزمايشها حاكي از آن است وجود غلظت باقي مانده ازون در رنج 0.2 تا 1 ميلي كرم بر ليتر باعث ضد عفوني كامل ميشود. اين برآورد به تاييد آژانس حفاظت محيط زيست جهاني رسيده است. اما شاخص هاي سخت گيرانه نشان ميدهد كه دوز بالاتر به ميزان 10 تا 20 ميلي گرم بر ليتر ضروري است.استفاده از ازن بسيار مقرون بصرفه تر از ساير ساير روش هاي ضد عفوني است. گاز ازون براي اولين بار در شهر نيس فرانسه در سال 1906 جهت ضد عفوني استفاده شد. از زماني كه ازن براي اولين بار در اين شهر استفاده شد تا كنون بيش از 3000 شهر در دنيا از اين گاز جهت ضدعفوني كردن آب شرب استفاده نموده اند.
از آنجايي كه ازن يك اكسيد كننده قوي و ضدعفوني كننده در دسترس است ، از اين گاز براي ضد عفوني كردن آب و پساب در صنايع مختلف نيز استفاده ميگردد.اين گاز براي حذف رنگ، مزه، بو ، اكسيد كردن آهن و منگنز ، حذف هيدروژن سولفيد (S H2 ) ،نيتريت و تخريب سيانيد ها ، اكسيد كردن تعدادي از مواد آلي مانند فنول ، آفت كش ها و مواد شوينده ، تخريب ساختار جلبگ ها و حذف آنها و همچنين به عنوان يك منعقد كننده مورد استفاده قرار ميگيرد.از ويژگي هاي گاز ازن اين است كه براي ضد عفوني كمترين مقدار براي مثال از چند گالن بر دقيقه تا مقادير بالاتر ( چندين ميليون متر مكعب بر روز ) مورد استفاده قرار ميگيرد.به دليل عدم وجود رسوب در فرايند گند زدايي به روش ازون زني اين قابليت وجود دارد كه از اين روش در كنار ساير روش ها مانند فيلتراسيون استفاده شود.ازن ساز مرغداريموارد كاربرد دستگاه ازن ژنراتور در صنعت مرغداري
ضدعفوني آب مصرفي و آب مورد لازم براي واكسيناسيونضدعفوني سيستم آبرساني در هنگام وقوع بيماري هاي همه گير قارچيشستشوي سالن و تجهيزات با آب ازن دار قبل از ضدعفوني با گاز ازن دارضدعفوني تخم مرغ در اتاق گاز ازن يا آب ازن داراتاقك ضدعفوني بازديدكنندگان و كاركنان مرغداريجايگزين مناسب براي حوضچه هاي ضدعفونيضدعفوني آخر دوره اي سالن و لوازم با گاز ازن در غلظت هاي بالاسيستم تصفيه و ضدعفوني هواي در حال گردش در سالن هاي مرغداري با گاز ازنحذف بوي آمونياك و انجام ميكروب زدايي و غبارگيريضدعفوني انبار دانه و خوراك مرغداري
كاربرد ازن ساز در پرورش آبزيانازن به دليل مزاياي متعدد آن نسبت به روش هاي سنتي تصفيه آب به طور گسترده اي در پرورش آبزيان استفاده مي شود. ضد عفوني آبهاي پرورش براي حفظ سلامتي ماهي ها ضروري است. براي پرورش دهندگان ماهي دستيابي به شرايط رشد مطلوب و شناخت عوامل موثر بر رشد بسيار حائز اهميت است. همواره پرورش دهندگان به دنبال فراهم نمودن شرايطي هستند كه در حداقل مدت زمان و با حداقل مقدار غذا، به حداكثر رشد ماهي دست يابند. ضدعفوني آب سيركوله شده نكته بسيار مهمي در حفظ سلامتي ماهي مي باشد.ازن قابليت ضدعفوني بالايي دارد و اين در حالي است كه توليد محصولات جانبي مضر يا پسماند شيميايي با روش ضدعفوني با ازن صفر است. ازن به دليل توانايي آن براي كشتن باكتري ها و ويروس ها بدون ايجاد مواد باقي مانده مضر از جمله مواد ضد عفوني كننده ايده آل براي آبزيان است.
كاربردهاي ازن ژنراتور در صنايع شيلات را ميتوان به صورت زير دسته بندي كرد :
شست وشوي آبزياناستفاده از يخ حاوي ازن براي خنك‌سازي ماهيتصفيه فاضلاب واحدهاي صنايع شيلاتمزاياي استفاده دستگاه ازن ژنراتور براي پرورش آبزيانبهبود كيفيت آب و كاهش چشمگير مصرف آبكاهش بيماري هاي مربوط به آبافزايش اكسيژن محلول در آب بواسطه استفاده از دستگاه ازن سازجداسازي نيتريت در سامانه هاي مداربسته از طرق اكسايش آنمكمل فرايند هاي تصفيه ديگربي خطر بودن براي گونه هاي متنوع آبزياندفع جلبك و نمونه ¬هاي ديگر موجودات ريز شناور در سطح آبكاربرد دستگاه ازن ژنراتور در صنايع غذايي و بسته بندي مواد غذاييهمواره نگهداري و افزايش طول عمر محصولات دغدغه توليد كنندگان صنايع غذايي در سطح جهاني ميباشد.
با توجه به فناوري روز دنيا و ايجاد روش هاي نوين ضدعفوني ، در حال حاضر در سراسر دنيا در كارخانجات بزرگ صنايع غذايي و دارويي و نيز صنايع مربوطه از گاز ازن استفاده ميشود. ازن به عنوان قوي ترين استريل كننده تجاري شده با قدرت اكسيد كنندگي 3 هزار بار بيشتر و سريعتر از كلر، مستقيماً از طريق غشاء وارد عمل مي شود و باعث از بين رفتن ميكروارگانيسم ها مي گردد.هنگام بسته بندي محصول، استفاده از ازن ساز باعث حذف بوهاي نامطبوع و همچنين باعث شفافيت و حفظ تازگي محصولات غذايي ، مثل گوشت، قارچ، مرغ و … مي شود.ازن مي تواند ماندگاري مواد غذايي را در زمان بسته بندي محصول با نابودي كامل كليه ميكروارگانيسم هاي باقيمانده شيميايي به بيش از 3 برابر افزايش دهد كه باعث حفظ طراوت رنگ ميوه جات، سبزيجات و … مي شود. به طوري كه به جاي وكيوم نيتروژن در صنايع غذايي، تاثير فوق العاده ازن در صادرات مواد غذايي، نقش بسزايي را ايفا مي كند.مزاياي استفاده از ازن زن در صنايع غذايي و بسته بندي آنهاتصفيه و ضدغفوني 100% آب شستشوي ميوه و سبزينابودي كليه ميكروارگانيزم هاي بيماري زا با استفاده از سيستم تزريق ازننابودي كامل ميكروارگانيزم هاي موثر در فساد مواد غذاييجايگزين كامل موادشيميايي نظير كلر، فسفين، متيل برومايد و نيز سيستم هاي UVافزايش موثر ماندگاري ميوه و سبزي و….ضدعفوني كامل خطوط توليد در حين كاركاهش ميزان ضايعات مواد غذاييحفظ طراوت و تازگي مواد غذاييكاربرد ازن ساز در ضدعفوني آب استخرهاشنا يكي از ورزش ها و سرگرمي هاي بسيار مناسب و لذت بخش براي كليه افراد در سنين مختلف محسوب مي شود. اين تفريح در هواي گرم تابستان طرفداران زياد دارد. با توجه به گسترش بيماري ها واگيردار اينگونه اماكن مي بايست بوسيله يكي از سازمان هاي مسئول مورد كنترل و بازديد دقيق قرار گيرد تا خطري متوجه استفاده كنندگان از استخرها نشود.
با انجام ضد عفوني مستمر بايد از باعث بروز بيماري هاي پوستي، قارچي، اختلالات روده اي، اسهال، ناراحتي هاي چشم و گوش جلوگيري كرد.تا سالهاي نه چندان دور از كلر براي ضدعفوني آب استخرها استفاده مي شد و حتي در حال حاضر نيز استفاده مي شود. ولي اين ماده شيميايي علاوه بر ضدعفوني كردن آب باعث مشكلاتي همچون مشكلات پوستي، قرمز شدن چشم، خارش پوست، كمرنگ شدن لباس هاي شنا و … مي شود.امروزه در بسياري از استخرها و مجموعه هاي ورزشي دستگاه ازن ساز جايگرين كلر زن شده است. ازن حل شده در آب، چشم را نمي‌سوزاند، پــوست و بيني شمــا را تحريـك نـكرده و سبب خشكـي پـوست نمي‌شود. ازن هيچكدام از طعم‌هاي نامطلوب مواد شيميـايـي و بوي بد بجـا نمي‌گذارد و تغييري در pH ايجاد نمي‌كند.
همچنين ازن عناصري مانند اهن و منگنز را به راحتي اكسيد مي كند.دقت داشته باشيد كه اثر استفاده از دستگاه ازن ژنراتور بمنظور تصفيه و ضدعفوني آب استخرهايي كه لوله كشي آنها قديمي و فلزي مي باشد حتما بايد از طريق نصب يك دستگاه دي ازن (خنثي كننده ازن يا ديونايزر) از بين برود. چرا كه ازن بسيار كم باقيمانده بعد از برخورد با قسمت هاي زنگ زده لوله هاي استخر باعث سولفيد آهن شده و تاسيسات را به مرور زمان از بين خواهد برد. به اين دليل بهنگام استفاده از دستگاه ازن زن حتما مي بايد لوله كشي ها نيز به پلي اتيلن تغيير كند يا دستگاه دي ازن در انتهاي سيستم ازن زني نصب شودمزاياي استفاده از ازن ژنراتور در استخرحذف و بي اثر‌كردن كليه ميكرو ارگانيسم‌هاي مقاوم در برابر كلرجلوگيري از حساسيت و التهاب چشم و پوستاكسيداسيون مواد معدني مانند سيانيدها، سولفيدها و نيتريت‌هاكنترل رشد جلبك‌ها بر ديواره‌ها و كف استخرهاعدم ايجاد تغييردر ميزان PH و افزودن مواد شيميايي جهت تعديل در اسيديته آبچرا بايد گاز ازن را بصورت توليد در محل استفاده نمود
از مزاياي توليد گاز ازن در محل توسط دستگاه ازن ژنراتور اين است كه از مشكلاتي از قبيل حمل و نقل و يا نگهداري در انبار جلوگيري مي شود. همچنين وقتي گاز ازن در محل توليد مي گردد مي تواند از غلظتي برابر با 200 هزار پي پي ام برخوردار شود. هرگاه اين گاز در آب آزاد گردد، غلظت آن فقط به چند ppm تنزل مي يابد. پس از اينكه قسمتي از گاز آزاد شده در آب به سطح آب و به هواي آزاد مي رسد، به سختي مي توان غلظت آن را بيش از 0.1 پي پي ام اندازه گيري نمود و اثري از ازن در آب باقي نمي ماند. اين مزيت، دليل قانع كننده اي براي استفاده از ازن به جاي گاز كلر و يا مواد شيميايي ديگر در اين گونه موارد مي باشد.